قالبگیری تزریقی (Injection molding) نوعی قالب‌سازی است که مواد مذاب مانند فلزات، شیشه و الاستومرها که عموماً پلاستیک هستند تحت فشار به‌داخل قالب تزریق می‌شود. این سیستم بر خلاف سیستم ریژه که مذاب تحت نیروی وزن خود بداخل قالب می‌رود امکانات تولید قطعات محکم و بدون مک می‌باشد. ریخته‌گری تزریقی بهترین راه تولید یک محصول پلاستیکی می‌باشد.
۱. ریخته‌گری تزریقی
۲. کاربردها
۳. قالبهای ترموپلاستیک
۴. قالبهای ترموست (باکالیت)
۵. ساختمان قالبهای تزریقی
۶. انواع قالبهای مواد ترموست (باکالیت)
۷. جستارهای وابسته
۸. منابع
ریخته‌گری تزریقی
یکی از روش‌های تولید، ساخت قطعات بوسیله موادی است که قابلیت تزریق در داخل حفره یک قالب را دارند. مواد اصلی که قابلیت تزریق دارند شامل: فلزات، شیشه، الاستومرها و بیشتر پلی مرهای گرما سخت و گرما نرم رایج در بازار می‌باشد. این مواد ابتدا داخل یک محفظه گرم شده و با یکدیگر ترکیب می‌شوند سپس با فشار داخل حفره قالب وارد می‌شوند. در آنجا سرد شده، سخت شده و شکل هندسی حفره قالب را به خود می‌گیرند. روش کار به این صورت است که ابتدا محصول بوسیله یک طراحی صنعتی یا مهندس طراحی شده و سپس قالبهای مربوط به آن توسط قالبساز ساخته می‌شود. جنس قالبها فلزی بوده و معمولاً فولاد یا آلومینیوم می‌باشد که با دقت ماشینکاری شده تا به فرم قطعه دلخواه درآید. ریخته‌گری تزریقی کاربرد گسترده‌ای در ساخت قطعات مختلف دارد. از کوچکترین جز خودرو تا کل بدنه خودرو. قطعاتی با روش ریخته‌گری تزریقی تولید می‌شوند باید با دقت طراحی شده تا فرایند قالبگیری را ساده کنند. موادی که قرار است مورد استفاده قرار گیرد باید به لحاظ شکل ظاهری و خواص قطعه تولیدی بررسی و محاسبه شود.
کاربردها
ریخته‌گری تزریقی در ساخت بسیاری از اشیا مورد استفاده قرار می‌گیرد نظیر: صنایع بسته‌بندی، روکش سیم‌ها، درب بطری، قطعات و اجزا خودرو، اسباب بازی‌ها، برخی از آلات موسیقی، صندلی یک تکه، میز کوچک، جعبه قابل حمل، قطعات مکانیکی (شامل چرخدنده‌ها) و بیشتر محصولات پلاستیکی که امروزه در دسترس می‌باشد. ریخته‌گری تزریقی رایج‌ترین روش ساخت مدرن برای قطعات می‌باشد. در عین حال این روش برای تولید انبوه نیز بسیار مناسب است.
پلاستیک‌ها به دو گروه تقسیم می‌شوند:
(۱) ترموپلاستیک، (۲) ترموست (باکالیت)
قالبهای ترموپلاستیک
گروه ترموپلاستیک‌ها یا گرمانرم که بر اثر دیدن حرارت خمیده گشته و با کم شدن میزان گرما سختی خود را بدست می‌آورند و تغییرات شیمیایی در آن‌ها صورت نمی گیرد و بعد از تزریق، شکل محفظه قالب را به خود می‌گیرد.
در قالبگیری تزریقی ماده ترموپلاست گرم محفظه قالب را پر می‌کند در این روش ماده ترموپلاست گرم و محفظه قالب سرد است که پس از تزریق مواده به شکل و فرم قالب در می‌آید و سخت می‌شود.
از دیدگاه دیگر مواد ترموپلاست به موادی گفته می‌شود که پس از یک یا چند بار مصرف در فرایند تولید دوباره قابل استفاده می‌باشد. این مواد به شکل دانه یا پودر در ماشین تزریق ریخته می‌شود.
قالبهای ترموست (باکالیت)
گروه ترموست یا باکالیت یا گرما سخت‌ها که این گروه بر اثر حرارت دیدن سخت می‌شوند و باعث تغییرات شیمیایی در این مواد می‌شوندکه برآنها ترموست یا باکالیت می‌گویند.
در این روش قالب در حالت سرد می‌باشند و مواد نیز سرد است و بعد از تغذیه، قالب را تحت حرارت قرار می‌دهند و مواد شکل وفرم محفظه قالب را به خود می‌گیرد و سخت می‌شود.
مواد ترموست یا دورپلاست‌ها تحت تأثیر فشار و حرارت c 170 تولید می‌شوند. ابتدا نرم شده و به حالت پلاستیک درمی آیند ولی بعد از مدتی سخت می‌شوند و خصوصیت اصلی این مواد آن است که پس از سخت شدن مجداً قابل نرم شدن و استفاده مجدد نیستند و در هیچ نوع ماده حلالی قابل حل نمی‌باشند و پس از سخت شدن، تغییرات شیمیایی مهمی درآنها روی می‌دهد.
ساختمان قالبهای تزریقی
قالبهای پلاستیک ازنظر کلی به دونوع تقسیم می‌شوند:
قالبهای با راهگاه سرد
قالبهای با راهگاه گرم
و نیز از نظر ساختمانی بر دونوع می‌باشند:
قالبهای دو صفحه‌ای
قالبهای سه صفحه‌ای که تعداد صفحات قالب و خط جدایش آن‌ها بر اساس عواملی مانند تعداد حفره‌های قالب، شکل قطعه پلاستیکی، نوع ماشین تزریق، نوع مواد مصرفی و سیستم خروجی هوا و … تعیین می‌شوند
اصولاً در هر قالب تزریقی دو بخش اصلی وجود دارد.
بخش ثابت قالب (نیمه ثابت) که در این نیمه مواد گرم تزریقی پلاستیک تزریق می‌شوند.
بخش متحرک (نیمه محرک) که روی قسمت متحرک ماشین تزریق بسته می‌شوند و سیستم و مکانیزم بیرون اندازی قطعات اکثراً در آن قرار دارد.
تعیین تعداد حفره‌ها و محفظه‌های قالب از نکات مهم طراحی قالبهای تزریقی می‌باشد و قالبهای پلاستیک در این زمینه بر ۲ نوع هستند:
قالبهای تک حفره‌ای
قالبهای چند حفره‌ای
قالبهای تک حفره‌ای:
در مواردی از قالبهای تک حفره‌ای استفاده می‌شود که مقدار تولید قطعه پلاستیکی محدود باشد؛ بنابراین طراحی و ساخت قالبهای تک حفره‌ای از نظر زمان ساخت و مسائل اقتصادی - ارزان‌تر تمام خواهد شد.
قالبهای چند حفره‌ای:
اگر تعداد فرآورده‌های تولیدی زیاد باشد، بالاخص در مواردی که قطعه هم کوچک باشد از روش طراحی و ساخت قالبهای چند حفره‌ای استفاده می‌شود.
انواع قالبهای مواد ترموست (باکالیت)
در روش قالبگیری مواد ترموست، مواد درمحفظه قالب به مرور گرم و حرارت می‌بینند و بعد به داخل قالب گرم تغذیه می‌شوند و این مواد نرم شده شکل و فرم حفره و محفظه‌های قالب را ه بر اثر فشار قالب می‌گیرد و بر اثر تغییرات شیمیایی خنک و به بیرون قالب انداخته می‌شوند.
قالبگیری مواد ترموست با سه روش مشخص صورت می‌گیرد، البته از روش‌های دیگری مانند حدیده‌ای و … استفاده می‌شود.
قالبگیری انتقالی
قالبگیری تحت فشار
قالبگیری تحت فشار پیستون
۱- قالبگیری انتقالی:
در این روش مواد از درون یک یا چند کانال، تحت فشار از میان محفظه باردهی به داخل حفره قالب تزریق می‌شوند وقالب قبل از شروع کار جفت و بسته می‌شود.
۲- روش قالبگیری تحت فشار:
در روش قالبگیری تحت فشار پودر یا ساچمه‌ها یا قرص‌های مواد در محفظه قالب ریخته می‌شود وبا بسته شدن قالب، تحت فشار و حرارت فرم قطعه دلخواه را می‌گیرد.
۳- روش قالبگیری تحت فشار پیستون:
در روش قالبگیری تحت فشار پیستون مواد ترموست تحت فشار پیستون که شکل رویهٔ قطعه کار را می‌سازد به درون محفظه و حفره قالب وارد می‌شود و تحت فشار وحرارت فرم لازم را می‌گیرد.
